مهمترین چالش‌های جهاددانشگاهی و مزیت‌هایی که راهگشاست + فیلم
رئیس جهاددانشگاهی با برشمردن بخشی از چالش‌هایی که این نهاد انقلابی با آنها روبروست، از تدوین برنامه تحولی جهاددانشگاهی برای تقویت نقاط قوت و برطرف کردن نقاط ضعف از طریق ورود جدی‌تر به حوزه‌های علوم انسانی و هنر، تقویت ارتباط با بخش خصوصی و غیره خبر داد.
16
مرداد سالروز تأسیس «جهاددانشگاهی» با فرمان حضرت امام خمینی(ره) در سال 1359 است. این نهاد انقلابی در طول 43 سال، خدمات کم‌نظیری در عرصه علم، فناوری، فرهنگ و.. داشته و منشأ خدمات ماندگاری بوده است.
در آستانه چهل و سومین سالگرد تأسیس جهاددانشگاهی حسن مسلمی نائینی، رئیس جهاددانشگاهی در گفت‌وگو با خبرنگار ایکنا به بیان بخشی از خدمات این نهاد پرداخت و از طرح و برنامه‌های پیش‌رو در کنار چالش‌ها سخن گفت. او تأکید دارد که به‌رغم وجود چالش‌ها، جهادگران این مجموعه بزرگ با همه توان، به تلاش خود ادامه خواهند داد و هیچ مانعی آنها را از حرکت به سمت توسعه و پیشرفت باز نمی‌دارد.
مشرح گفت‌وگوی ایکنا با رئیس جهاددانشگاهی را در ادامه می‌خوانیم و می‌بینیم؛
ایکنا ـ در آستانه چهل و سومین سالگرد تأسیس جهاددانشگاهی هستیم. به عنوان عالی‌ترین مقام این نهاد، وضعیت پیش‌روی جهاددانشگاهی را چطور می‌بینید؟
رویکردها، برنامه‌ها و مسائل در کشور تغییر کرده و ما هم باید تغییراتی را در جهاددانشگاهی ایجاد کنیم. در هر نهادی وقتی مدیری جدید می‌آید، برنامه‌ای در کوتاه‌مدت نوشته می‌شود ولی من اعتقاد ندارم که خودم برنامه‌ای بنویسیم، هرچند اطلاعاتی دارم، اما باید اطلاعات عمیق‌تر را از متخصصان، افراد کارشناس، اساتید دانشگاه و مدیران ذی‌نفع جهاد دریافت کنم. در این راستا بنا داریم یک برنامه تحولی برای جهاددانشگاهی تدوین کنیم و از تعدادی از اساتید دانشگاه و متخصصان که رشته آنها مدیریت است در پژوهشگاه علوم انسانی دعوت کرده‌ایم و چندین جلسه برگزار کرده‌ایم و گفته‌ایم که در حوزه‌های مورد نظر باید تغییراتی ایجاد شود و اگر پیشنهادی دارید ارائه دهید. مطمئنا کسانی که رشته آنها مدیریت است بهتر می‌توانند برنامه بنویسند. از جمله موضوعات مورد نظر، حکمرانی و مدیریت در جهاددانشگاهی است که باید تغییراتی در این عرصه ایجاد و نقاط قوت جهاد تقویت و نقاط ضعف برطرف و وضعیت مطلوب ترسیم شود.
همچنین لازم است چالش‌ها، فرصت‌ها و تهدیدهایی که وجود دارد با همکاری مدیران جهاددانشگاهی ترسیم شود. با بازدیدهای مدیران، بخشی از چالش‌ها و فرصت‌ها مشخص می‌شود. این برنامه‌ای که در حال تدوین است برنامه شخص خاصی نخواهد بود، بلکه برنامه جهاددانشگاهی است تا اگر زمانی مدیر دیگری آمد و دید برنامه‌ای عالمانه و توسط تعدادی متخصص نوشته شده است به نحو بهتری با آن برخورد خواهد کرد. امیدوارم چند ماه دیگر نتیجه این اقدامات مشخص شود و نقشه راهی داشته باشیم و بر اساس آن گام برداریم.
ایکنا ـ به نظر شما حوزه‌های مغفول مانده در جهاددانشگاهی کدام حوزه‌ها هستند و درباره آنها چه باید کرد؟
حوزه‌های علوم انسانی و هنر مقداری مغفول مانده است. بنده از سال 1363 تا حدود 1368 در جهاددانشگاهی بودم و آن زمان اصلی‌ترین کارهای فرهنگی دانشگاه‌ها را جهاددانشگاهی انجام می‌داد. من مسئولیت تبلیغات را برعهده داشتم و بیشترین کارهای فرهنگی دانشگاه از پوستر زدن گرفته تا برگزاری مسابقات قرآن دانشجویان کشور را انجام می‌دادیم. حتی نمایش فیلم‌های کوتاه و بلند، برنامه‌های احیا، عزاداری، سخنرانی، موسیقی و... را جهاددانشگاهی انجام می‌داد، اما در حال حاضر این اقدامات کمتر شده است.
باید بدانیم که علوم انسانی در دنیا مشکل‌گشاست و زمانی که در خارج تحصیل می‌کردم به خوبی می‌دیدم که علوم انسانی نسبت به رشته‌های فنی و مهندسی چقدر مورد توجه دولت و حکمرانان است و بسیاری از برنامه‌ریزی‌ها در کشورهای خارجی از سوی متخصصان علوم انسانی انجام می‌شود، چراکه مهندسان، یک خودرو یا دستگاه را درست می‌کنند، اما علوم انسانی می‌تواند یک تمدن را تغییر دهد و یک نظام را فرو بریزد یا یک نظام را از زمین بلند کند. بنابراین باید اهمیت زیادی برای علوم انسانی قائل شویم.
همچنین، زمانی هنرمندان زیادی در جهاددانشگاهی تربیت و به جامعه تحویل داده شدند. سال 1365 جهاددانشگاهی فیلم سینمایی تولید می‌کرد، اما امروزه توجه به هنر کمتر شده است. بنا داریم دفتر تخصصی هنر و علوم انسانی را که تاکنون با هم فعالیت کرده‌اند از هم جدا کنیم.
اگر قرار است به یک کار فناورانه روح داده شود، این امر با پیوست فرهنگی صورت می‌گیرد. اگر قرار است چیزی درست ساخته شود، جان‌مایه آن لحاظ کردن پیوست فرهنگی است. صدها سال پیش بزرگان ما کارهای ارزشمندی انجام دادند و وقتی قرار بود میدان امام اصفهان یا عمارت عالی‌قاپو ساخته شود برای آن پیوست فرهنگی وجود داشت. از جمله اینکه دو مسجد در آنجا هست و ورزشگاه درست شده و بازار هم وجود دارد و در کنار بازار، مدرسه موجود است لذا بازاریان قبل از شروع کار، دروس حوزوی را همانند مکاسب که برای کارشان لازم بود می‌خواندند. این اقدامی موفق بود. همچنین کاخ شاه به گونه‌ای ساخته شده که هم می‌توان بازی چوگان را مشاهده کرد و هم مسیری برای حضور در مسجد وجود دارد.
بنابراین اگر قرار است اقدامی فناورانه صورت گیرد، باید همه جنبه‌های آن را در نظر گرفت و اقدامات ما همانند کشورهای غربی نباشد که توجهی به مسائل فرهنگی نمی‌کنند. ضمن اینکه در هر کاری که انجام می‌دهیم باید جذابیت‌های هنری لحاظ شود. امروزه هنر یکی از محورهای اصلی است تا مردم شور و شعف و امید داشته باشند. بنابراین باید نگاهی کلان و اساسی به هنر داشته باشیم و بتوانیم هم در جهت هنر اسلامی و مفید کار کنیم و هم هنرمندانی تربیت کنیم که در این راستا گام بردارند، همان‌گونه که در ابتدای انقلاب اسلامی هنرمندانی از این دست تحویل جامعه دادیم.
به همین دلایل ما تصمیم گرفتیم دفتر تخصصی هنر را جدا کنیم و بودجه خاصی برای علوم انسانی تعیین کردیم تا نیازهای خاص کشور را با دید دانش‌بنیان و علمی بررسی کند و سیاست‌هایی از دل این بررسی‌های علمی بیرون بیاورد. مثلاً ضروری است که با شعارهای سال که از سوی رهبر معظم انقلاب بیان می‌شود برخورد علمی شود و بستههای سیاستی از دل آنها بیرون بیاید. در پژوهشگاه علوم انسانی درباره رشد تولید و مهار تورم جلسات متعددی با حضور اساتید و متخصصان دانشگاهی و خارج از دانشگاه برگزار می‌کنیم و در این جلسات درباره مهار تورم و رشد تولید هم‌اندیشی می‌شود و امیدواریم نتایج آن به بستههای سیاستی تبدیل و تحویل سیاستمداران شود تا آنها را اجرا کنند.
ایکنا ـ چه چالش‌هایی را پیش روی فعالیت‌های جهاددانشگاهی می‌بینید؟
هر نهادی چالش‌هایی دارد و چالش‌های جهاددانشگاهی بیشتر است، اما با وجود مشکلات از جمله حقوق کمتری که اعضای آن نسبت به ارگان‌های دیگر می‌گیرند و حمایت کمتری که بابت کارهای تحقیقاتی دریافت می‌کنند، کارهای بزرگی انجام داده‌اند. کار جهادی به این معنی است که موانع را کنار گذاشته و جلو برویم. رهبر معظم انقلاب از جهاددانشگاهی تقدیر کردند و فرمودند که این یک خودباوری ملی و فرهنگ و جهت‌گیری است و فرمودند که امید ما به جهاددانشگاهی است، چون به جهاد اعتقاد دارم. پس همه مسئولان باید به جهاددانشگاهی کمک کنند تا نهادی که مورد تأکید رهبر انقلاب است شکوفاتر شود و موفقیت بیشتری کسب کند. در حال حاضر بودجه و دستمزد جهاددانشگاهی از نهادهای دیگر کمتر است که نباید چنین باشد.
مشکل دیگر این است که نباید هیچ‌کدام از وظایف ما مغفول بماند و به علوم انسانی و هنر و مهندسی به یک اندازه توجه کنیم، در حالی که سال‌ها به علوم انسانی و هنر توجه نشده است. این از چالش‌های اساسی است که این رشته‌ها را به سطح فنی و مهندسی بیاوریم و اگر بودجه‌ای در نظر گرفته می‌شود، آن را فقط به کشاورزی و فنی و مهندسی و پزشکی اختصاص ندهیم، بلکه علوم انسانی را هم در نظر بگیریم، زیرا می‌تواند بسیاری از مشکلات جهاددانشگاهی را برطرف کند.
علاوه بر این، جهاددانشگاهی باید ارتباط نزدیکی با بخش خصوصی داشته باشد. نمی‌توانیم همه کارها را خودمان انجام دهیم، چراکه سرمایه‌گذاران دلسوزی وجود دارند که می‌توانیم مثلاً برای ساخت یک بیمارستان یا مجتمع تحقیقاتی از آنها بهره ببریم که ضرر و زیانی برای جهاد نداشته و مزایای زیادی را هم در پی داشته باشد. چنین رویه‌ای به میزان کمی وجود داشته است و به دنبال آن هستیم که پررنگ‌تر شود.
همچنین باید از ظرفیت بالای دانشگاه‌ها استفاده شود. سعی کرده‌ایم در چند ماه گذشته ارتباط با دانشگاه را بیشتر کنیم. سال‌هایی که در جهاددانشگاهی بودم ارتباط با دانشگاه‌ها خیلی زیاد بود و بسیاری از اساتید کتاب‌های خود را برای انتشار به جهاد می‌دادند و کارهای تحقیقاتی آنها با کمک جهاددانشگاهی انجام می‌شد، اما الان این ارتباط محدود شده است، حتی ناظر کارهای فناورانه از خود جهاد انتخاب می‌شود، در حالی که باید ناظر از بیرون و از بین افراد متخصص و اساتید برتر انتخاب شود تا بر کارهای فناورانه و طرح‌های تحقیقاتی جهاددانشگاهی نظارت کنند. اگر این مشکلات برطرف شود، می‌توانیم جهاددانشگاهی را در جایگاه والایی قرار دهیم، چون وقتی رهبر معظم انقلاب می‌فرمایند که جهاددانشگاهی امید علمی کشور است، مسئولیت ما بسیار سنگین می‌شود و باید ببینیم که چگونه می‌توانیم این امید را در جامعه علمی و همه جامعه محقق کنیم.
ایکنا ـ به نظر شما مهمترین مزیت این نهاد نسبت به بقیه سازمان‌های علمی و فرهنگی چیست؟
مهمترین مزیت سابقه جهاد است. جهاددانشگاهی چهل و سه سال سابقه دارد، اما غیر از دانشگاه‌ها، سابقه مراکز دیگری که تشکیل شده و کار آنها مقداری شبیه کار جهاددانشگاهی است بسیار کمتر است. ثمرات جهاددانشگاهی هم نسبت به ارگان‌های دیگر قابل قیاس نیست. یکی از ثمرات ما این است که فرد نخبه‌ای همانند مرحوم کاظمی آشتیانی را تربیت کرده‌ایم که علی‌رغم محدودیت‌ها، کار بزرگی در حوزه سلول‌های بنیادی انجام داده که از سوی متخصصان خارجی هم تأیید شده و اگر الان پرچم جمهوری اسلامی ایران در دنیا افراشته شده، حاصل تلاش افرادی همانند اوست. افراد زیادی همانند مرحوم کاظمی آشتیانی در جهاددانشگاهی به شکل گمنام فعالیت می‌کنند.
جهاددانشگاهی اقدامات فناورانه‌ای انجام داده که کمتر از سوی ارگان‌های دیگر انجام شده است. بسیاری از کارهای فرهنگی در دانشگاه‌ها از سوی جهاد انجام می‌شود. نمونه خبرگزاری ایکنا در ایران و کشورهای اطراف وجود ندارد. این خبرگزاری به بیست و یک زبان زنده دنیا در کنار زبان فارسی، خبرها و رویدادها را منتشر می‌کند و مخاطبان زیادی دارد. خبرگزاری ایسنا، دومین خبرگزاری کشور بود که به شکل مجازی وارد عرصه خبر شد و امروز پرمخاطب‌ترین خبرگزاری است.
ایسپا هم یکی از مهمترین مراکز افکارسنجی کشور است، لذا اعتمادی ایجاد کرده است که بسیاری از سازمان‌ها و وزارتخانه‌ها به آن مراجعه می‌کنند. همچنین، هر روز بحث‌های جدیدی در حوزه‌های پزشکی از جمله در زمینه دیابت و اصلاح نژاد دام سبک و سنگین از سوی جهاددانشگاهی مطرح می‌شود. گمان نکنم جای دیگر همانند رویان وجود داشته باشد که از این دست اقدامات را انجام دهد.
ایکنا ـ نگاه شما به ایکنا به عنوان تنها خبرگزاری قرآنی کشور چگونه است و برای توسعه فعالیت‌های آن چه برنامه‌ای دارید؟
ایکنا کارهای بزرگی انجام داده و خودش را در سطح بین الملل نشان داده و به بیست و یک زبان زنده دنیا علاوه بر زبان فارسی فعالیت می‌کند. بسیاری از مؤسسات قرآنی داخلی و خارجی با آن ارتباط دارند.
باید بدانیم که با قرآن می‌توانیم بسیاری از مشکلات جهاددانشگاهی را حل کنیم، چون راه حل در قرآن هست. لذا از دوستان جهاددانشگاهی انتظار دارم که بررسی کنند چقدر می‌توانیم از قرآن استفاده و با استفاده از مباحث آن در کارمان تحول ایجاد کنیم. قرآن کتاب بیش از یک میلیارد مسلمان جهان است و کسی در مورد این کتاب اختلافی ندارد. لذا دوستان خبرگزاری ایکنا باید در این مورد سرمایه‌گذاری کند. باید درصدی از بودجه پروژه‌های فناورانه به مسائل فرهنگی علوم انسانی و قرآنی اختصاص یابد. اگر این کار انجام شود، بسیاری از مشکلاتی که در حوزه‌های خبرگزاری وجود دارد حل می‌شود و در آن صورت انتظار بیشتری از عزیزان ایکنا خواهیم داشت.
ایکنا ـ در پایان اگر به مناسبت سالروز تاسیس جهاددانشگاهی پیام و سخنی برای جهادگران دارید، بفرمایید.
سالگرد تشکیل جهاددانشگاهی را به همه تبریک عرض می‌کنم. کار اعضای جهاد باعث شده است که مقام معظم رهبری خوشحال شوند و از آنها تقدیر کنند. بنده به آنها غبطه می‌خورم. هم مدیران سابق و هم سایر اعضای فعال توانستند این موفقیت را به دست بیاورند. ما هرچه ارتباط نزدیک‌تری با بدنه جهاددانشگاهی داشته باشیم، می‌توانیم به شکل بهتری با هم صحبت کنیم و این ارتباطات برای بنده آموزنده است. بنده ساعت 9 تا 11 شب را برای تماس و ارتباط با اعضا گذاشته‌ام و وقتی تماسی صورت می‌گیرد خودم از صحبت با آنها لذت می‌برم. حتی برخی پیامک می‌زنند و می‌گویند آیا اجازه هست با شما تماس بگیریم؛ این نشانه بزرگواری همکاران جهاد است.
من از همه جهادگران عزیز تشکر می‌کنم که با وجود همه مشکلات، به شکل جهادی کار می‌کنند و تلاش خواهیم کرد که این مشکلات را برطرف کنیم. البته وقتی از مشکلات صحبت می‌کنیم، منظورمان ضعف در جهاددانشگاهی نیست، بلکه جهاددانشگاهی نهادی تواناست و می‌تواند مشکلات بقیه نهادها از جمله دولت را هم برطرف کند. لذا امیدواریم بتوانیم با برنامه‌های تحولی و ارتباط با بخش خصوصی و نخبگان این مشکلات را برطرف کنیم.
انتهای پیام
