انس با قرآن صرفاً با آموزش تئوری محقق نمی‌شود
مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی، آموزش و توسعه مشارکت‌های امور قرآن و عترت وزارت ارشاد معتقد است که از طریق آموزش تئوری صرف نمی‌توان انس با قرآن را نهادینه کرد چراکه مسائل تئوریک نمی‌تواند در بین خانه‌ها و عموم مردم عمومیت داشته باشد.
ابراهیم کرمانی‌نژاد، مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی، آموزش و توسعه مشارکت‌های معاونت قرآن و عترت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در گفت‌وگو با ایکنا از خراسان‌جنوبی، گفت: یکی از مهم‌ترین اقدامات پیامبر(ص) در زمینه گسترش معارف الهی قرآن، ترویج روش‌ها و شیوه‌های مطلوب قرائت قرآن است که در همه زوایای خود، کاملاً عمومی و فراگیر بوده، به طوری که در همه زمان‌ها و مکان‌ها و برای همه انسان‌ها با هر زبان و نژاد و برای گروه‌های سنی مختلف و برای باسواد و بی‌سواد یکسان بوده و به کتاب درسی و جزوه آموزشی بیرون از قرآن مشروط نیست و دارای مقبولیت علمی، مرحله‌بندی و مقاطع مشخص آموزشی با رهاوردهای تعریف شده است.
وی افزود: با نگاهی ژرف به روش‌ها و شیوه‌های متداول آموزش قرآن و راهکارهای اجرایی و پیشنهادی در جهت ترویج آن نشان می‌دهد که اصول و مبانی آموزش و ترویج قرآن از دیدگاه قرآن مجید و آموزه‌های سنت و سیره پیامبر(ص) به عنوان اسوه حسنه، مبنای برنامه‌ریزی و راه‌اندازی این امر مهم توسط مسئولان فرهنگی نبوده و نیست، از این رو بسیاری از آیات و روایات که ناظر و مبین این مسئله و جوانب مختلف آن است، تحلیل نشده رها شده‌اند یا گاه برداشت‌های ناقص و نادرست از آنها مبنای عمل قرار گرفته است.
کرمانی‌نژاد بیان کرد: در نتیجه در بسیاری از مواقع با اخلاص و کوشش‌های فراوان در صدد ترویج و گسترش قرآن در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برآمده‌ایم، اما غافل از این که روش‌ها و شیوه‌های متداول به علت غیرمستند بودن به کتاب و سنت، خود به مثابه یکی از موانع مهم توسعه و ترویج قرآن تبدیل شده و بر مهجوریت قرآن نزد مسلمانان بیش از پیش افزوده است.
وی افزود: ازجمله شیوه‌های ترویج قرائت قرآن شامل ترغیب به قرآن به جای تحمیل آن است با بررسی دقیق و کامل سیره پیامبر(ص) درمی‌یابیم که ایشان هرگز قرآن را بر کسی تحمیل و اجبار نمی‌کرد، چنانکه آیاتی مانند آیه 22 سوره غاشیه می‌فرماید: «لَسْتَ عَلَيْهِمْ بِمُصَيْطِرٍ؛ تو بر آنان تسلطی نداری» و در سوره ص آیه 86 می‌فرماید: «قُلْ مَا أَسْأَلُكُمْ عَلَيْهِ مِنْ أَجْرٍ وَمَا أَنَا مِنَ الْمُتَكَلِّفِينَ؛ بگو مزدى بر اين رسالت از شما طلب نمىكنم و من از كسانى نيستم كه چيزى از خود بسازم و به خدا نسبت دهم».
کرمانی‌نژاد ادامه داد: آن حضرت همواره با ابلاغ آشکار و صریح قرآن کریم، زمینه آشنایی مردم را با آن فراهم می‌آورد تا کسانی که خواهان یادگیری قرآن هستند بتوانند آن را فرا بگیرند چراکه اصولاً هر نظام آموزشی ـ تربیتی که شالوده‌اش بر اجبار و تحمیل بنا شده باشد با شکست مواجه خواهد شد. بر همین اساس است که منطقاً در نظام آموزشی قرآن توسط پیامبر(ص) پایه «اقراء» مبدأ یادگیری قرآن بوده و در مرحله اول، متعلم برای یادگیری قرآن، از معلم طلب اقراء می‌کند.
وی تصریح کرد: بهره‌گیری از روش شنیداری ـ گفتاری از دیگر شیوه‌هاست و پیامبر(ص) در جهت آموزش و ترویج قرآن، آیات نازل شده را اقراء می‌فرمود. بنابراین بر پایه تعالیم پیامبر(ص)، قرآن‌شناسی و روش آموزش آن، هدف از آموزش قرآن، در حقیقت آموزش یک زبان است که با توجه به این که زبان اصالتاً دارای ماهیتی شفاهی است و روش‌ها و شیوه‌های آموزش آن باید به گونه‌ای طراحی شوند که با شفاهی بودن این پدیده تناسب داشته باشند.
کرمانی‌نژاد ادامه داد: اگر هدف از آموزش، تسلط بر زبان باشد به گونه‌ای که دیگر آن زبان، زبان بیگانه محسوب نشود، روش مطلوب فراگیری، روش سمعی است. از اصول مهم این روش، مقدم بودن تدریس صورت شفاهی زبان قبل از صورت نوشتاری(روخوانی) است. یعنی نوشتن و روخوانی را باید آن قدر به تأخیر انداخت که زبان‌آموز در زبان گفتاری تبحر قابل ملاحظه‌ای کسب کرده باشد. آنگاه تصویر نوشتاری و قابل رؤیت از زبان گفتاری را به زبان آموز عرضه کرد تا بدین ترتیب مسیر زبان‌آموزی او تسهیل شود.
مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی، آموزش و توسعه مشارکت‌های امور قرآن و عترت وزارت ارشاد تصریح کرد: پیامبر اکرم(ص) با ترویج و همگانی ساختن قرائت قرآن کریم، محیط جامعه اسلامی را به فضایی امن و آرام و روان و قابل انعطاف در برابر ویژگیهای مختلف انسان‌ها و مطابق با فطرت و سلایق گوناگون مبدل ساخت و روحیه‌های اضطراب، تشویق و دلهره‌انگیزی و سخت‌گیری‌های پیوسته در مسیر ترویج قرائت قرآن را از بین برد و با ایجاد روابط مثبت و سازنده بین مقری و مستقری (معلم و متعلم قرآن) زمینه را برای ترغیب همه نسل‌ها به تلاش در آموزش قرائت قرآن و قرائت پیوسته این کلام الهی فراهم کرد.
وی یادآور شد: حضرت محمد(ص) با تدوین اساس‌نامه‌ای اخلاقی در حفظ و رعایت احترام به قرآن و سعی در کاربرد همیشگی آن در شئونات اجتماعی و زندگانی به حق قرآن کریم را به صحنه زندگی انسان‌ها برای همه لحظات وارد کرد.
کرمانی‌نژاد با بیان اینکه طرحی به نام اقرا در سال ۱۳۸۰ طراحی شد و به مدت ۲۲ سال در منطقه دو و ۲۲ استان تهران پیاده‌سازی شد، تصریح کرد: از سال ۱۴۰۰ این طرح جزو طرح‌های ملی معاونت قرار گرفت و مقرر شد در کل استان‌ها اجرایی شود که تاکنون ۲۴ دوره از آن در ۱۲ استان انجام شده و از سال آینده در باقی استان‌ها اجرایی خواهیم کرد.
مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی، آموزش و توسعه مشارکت‌های امور قرآن و عترت وزارت ارشاد با اشاره به اهمیت و لزوم اجرای این طرح بیان کرد: از طریق آموزش تئوری صرف نمی‌توان انس با قرآن را اجرا کنیم، چراکه مسائل تئوریک نمی‌تواند در بین خانه‌ها و عموم مردم عمومیت داشته باشد، بنابراین دغدغه داشتیم و به این نتیجه رسیدیم که طرحی را انجام دهیم که تمام مردم بتوانند استفاده بهینه داشته باشند.
وی با بیان اینکه در این دوره طبق استماع تمام مطالب را تدریس می‌کنیم و به دلیل زیاد بودن جمعیت سعی‌کردیم برای مربیان استان‌ها این طرح را پیش ببریم، افزود: این دوره برگرفته از شیوه پیامبر(ص) و به روش آکادمیک و دانشگاهی به انس با قرآن می‌پردازد و استانداردسازی محتواها و قابل درک بودن برای عموم جامعه از ویژگیهای آن است.
کرمانی‌نژاد با بیان اینکه هر فردی که دغدغه قرآنی داشته باشد باید بیان درست را فراگیرد، تصریح کرد: در این طرح ساده‌سازی آموزش ایجاد شده و از تمام واژه‌ها دوری کرده و به جای آن به بیان قوانین می‌پردازیم؛ در واقع در سطح عموم جامعه به دنبال ترویج هستیم و استقبال زیادی نیز می‌شود.
وی در پایان بیان کرد: تفاوت‌های این طرح با طرح‌های آموزشی مشابه این است که این دوره یک طرح ساده بوده که تمام افراد با هر سطح سوادی می‌توانند در آن شرکت کنند که معمولاً در طرح‌های دیگر در ترم‌های متوالی و فصل‌های مختلف این اتفاق نمی‌افتد و دوم اینکه در طرح «بشری» شاگرد در هر زمانی که وارد شود می‌تواند از آموزش بهره ببرد و اقشاری مانند نابینایان نیز می‌توانند به راحتی در آن شرکت کنند، بنابراین طرح‌های فرهنگ و ارشاد اسلامی بر پایه همین اصول بنا شده تا مخاطبان بیشتری را جذب کنیم.
انتهای پیام
