فرصت‌های بحث آزاد در حوزه و دانشگاه را دریابیم
مریم محمودزاده، مدرس دانشگاه و مؤلف و پژوهشگر حوزه دین گفت: باید در دانشگاه و حوزه علمیه تعامل سازنده‌ای میان استاد و دانشجو وجود داشته باشد و فقط به مباحث درسی اکتفا نشود، بلکه با استناد به کتاب‌های پژوهشی، فضای گفت‌و‌گوی آزاد نیز فراهم شود.
نگاه به رویدادهای پیرامون، رهیافت برای حل مشکلات و معضلات گوناگون بنا بر اقتضائات زمان، از مناظر مختلفی میسر است و این رسم کنشگران و فعالان اجتماعی است که با توجه به تخصص و تجربه خود می‌توانند هر کدام را از منظر نگاه خود مورد مداقه قرار داده و براساس ظرفیت‌های شخصی، حمایت‌های دستگاهی و البته جلب موافقت همان موضع آسیب‌دیده در جهت رفع آن برآیند.
اگر این نگاه تخصصی با یک نگاه جامع‌تری حاصل از آموزه‌های وحیانی قرآن ممزوج شود و فرد متخصص علاوه بر حوزه مطالعاتی خود، به دنبال تأویلات و تفاسیر قرآنی که قطعاً اشاراتی نیز برای همه امور بشری در هر عصر و زمان و مکانی دارد، باشد، قطعاً نتیجه مطلوب‌تری حاصل خواهد شد.
مریم محمودزاده متولد 1338 از جمله این بانوان پژوهشگر و فعال اجتماعی است که سعی در یافتن ارتباطی میان این دو حوزه دارد. او مشاوره برای برپایی بسیاری از نمایشگاه‌های فرهنگی و قرآنی را به عهده داشته و در کنار ارائه مباحث آموزشی و مشاوره در برنامه‌های رسانه ملی، چندین و چند بار به عنوان استاد نمونه در حوزه و دانشگاه تکریم شده است. این تلاش‌ها به اضافه تألیفات متعدد در رزومه فعالیت‌های علمی و فرهنگی او قابل مشاهده است و موجب شده از او در نخستین آئین نکوداشت بانوان مبلغ و محفل‌دار قرآنی به پاس سال‌ها مجاهدت و تلاش، تجلیل شود. به این بهانه با او گفت‌و‌گویی ترتیب داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید؛
ایکنا _ در ابتدا خودتان را معرفی کنید. در چه مقاطعی تحصیل کرده‌اید و در مورد فعالیت دانشگاهی‌تان توضیح دهید.
مریم محمودزاده اهل تهران هستم. تحصیلات حوزوی من سطح چهار رشته فقه و اصول و سال بیست خارج فقه است و تحصیلات دانشگاهی‌ام کارشناسی و کارشناسی‌ارشد الهیات، فقه و مبانی حقوق و دکترای من مطالعات زنان، حقوق زن و خانواده است که آن را در دانشگاه بین‌المللی ادیان و مذاهب قم به پایان رساندم. از سال 73 کار تبلیغاتی در امور مساجد را آغاز و از سال 76 در دانشگاه تدریس کرده‌ام و مدرس و مبلغ مجوزدار از سوی نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها هستم.
عقاید، اندیشه یک و دو و نهج‌البلاغه، دروسی بوده است که آنها را در دانشگاه محمد رسول‌الله(ص) سپاه، اتاق بازرگانی ایران، دانشگاه بیمه ایران، دانشکده حقوق دانشگاه تهران، دانشکده الهیات دانشگاه شهید بهشتی، دانشگاه ولی عصر(عج)، دانشگاه فنی و حرفه‌ای دختران(شریعتی) تدریس کرده‌ام و در دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی غیر از تدریس سمت مشاور را هم داشته‌ام.
ایکنا _ برگزاری آئین نکوداشت بانوان مبلغ و محفل‌دار قرآنی تا چه اندازه در ایجاد انگیزه برای فعالان حرفه‌ای مؤثر است؟
از آنجا که تخصص من مطالعات زنان و حقوق زن و خانواده است، وقتی این مباحث مطرح می‌شود، احساس می‌کنم که مردم پیگیر آن هستند. میزان تأثیر چنین مباحثی به گروه اجرایی، برنامه‌ریز و برگزار‌کننده این جلسات بستگی دارد و اینکه آنها چقدر به تبلیغ و اطلاع‌رسانی این برنامه‌ها بها می‌دهند. معمولاً خارج از زمان سخنرانی، وقتی را با آنها تنظیم می‌کنم تا مشاوره دهم تا نتیجه ایده‌آلی به دست آید
برگزاری همایش موجب تشویق و ایجاد انگیزه در افراد می‌شود؛ به ویژه کسانی که در این مسیر سختی‌ها را به جان می‌خرند و باور و ایمان آنها سبب ادامه کار می‌شود. حتی سبب ایجاد انگیزه در افرادی می‌شود که وارد این حوزه‌ها نشده‌اند و بدین ترتیب شاهد فعالیت مؤثرتری خواهیم بود. البته صرف برگزاری همایش نمی‌تواند این روند را به تکامل برساند و باید شاهد اطلاع‌رسانی مطلوبی هم باشیم و اگر اطلاع‌رسانی در طیف گسترده‌ای صورت نگیرد، برگزاری این رویدادها عمومیت پیدا نمی‌کند. بسیاری از مردم از برگزاری چنین همایش‌هایی خبر ندارند و خبرگزاری‌ها و صدا و سیما باید به اشکال مختلف اطلاعات خوبی را در مورد این رویدادها در اختیار مردم قرار دهند. همچنین، استمرار چنین همایش‌هایی سبب تأثیرگذاری آنها می‌شود.
ایکنا _ در مورد خود شما آیا تجلیل در چنین همایش‌هایی ایجاد انگیزه می‌کند؟
شخصاً به دنبال چنین مسائلی نبوده‌ام. فعالیتی مستمر و فراگیر در حوزه و دانشگاه دارم که به واسطه آن توفیقات زیادی را کسب کرده‌ام؛ مثلاً به عنوان استاد نمونه حوزه و دانشگاه در دوره دوم ریاست‌جمهوری آقای احمدی‌نژاد انتخاب شدم یا به عنوان نخبه کشوری از جامعه بسیج زنان معرفی شدم. طی این مدت سفرهایی هم به سوریه، لبنان و حتی از سوی نهاد مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها به حج مشرف شدم. ارتباط خوبی با دانشجویانم دارم و از سال 76 جلسات پرسش و پاسخ دانشجویی را در خوابگاه‌ها و جلسات سخنرانی را در عرصه‌های بین‌المللی درباره مباحث قرآنی و مهدوی برگزار می‌کنم و به واسطه کارها و فعالیت‌هایی که در این حوزه انجام داده‌ام، به عنوان هادی سیاسی نمونه نیز برگزیده و سال گذشته در کنگره بین‌المللی بانوان تأثیرگذار نیز از من تجلیل شد.
ایکنا _ به ارتباط با جامعه دانشجویی در محیط آموزشی و فضاهای فرهنگی و اجتماعی اشاره کردید. در این مواجهه به مشکل خاصی برخورد کرده‌اید؟
تاکنون با مشکل خاصی روبه‌رو نشدم. مشکل زمانی پیش می‌آید که در مورد چیزی سؤال می‌کنند یا قصد مخالفت دارند که یا اطلاعات کافی در مورد آن موضوع ندارند یا اساساً درباره آن مورد فاقد مطالعه هستند. اغلب مخالفت‌ها به دلیل ناآگاهی است و کمتر پیش می‌آید موضع‌گیری آنها با مسئله‌ای از سر آگاهی و به سبب عناد باشد.در اینجاست که رسانه نقش سازنده‌ای در تبلیغ دارد.
ایکنا _ با توجه به تجارب شما، تعامل مؤثر و سازنده با قشر دانشجو باید چگونه باشد؟
ابتدا که باید با این قشر ارتباط مؤثر و صمیمانه‌ای برقرار شود و به دنبال یافتن مشترکاتی میان خود و آنها بود. با ایجاد این ارتباط متقابل باید اجازه دهیم تا آنها صحبت کنند و ما به عنوان مدرس، متکلم وحده نباشیم و تجارب همه باید در کلاس مطرح شود. البته مدرس باید زمان را مدیریت کند تا از مباحث درسی غافل نشود. محتوای آموزشی هم نباید به کتب درسی محدود باشد، بلکه باید از کتاب‌های پژوهشی هم استفاده شود و به دانشجو فرصت دهیم تا در مورد موضوعی خاص به تحقیق و پژوهش بپردازند ولی نباید اجباری باشد که از چه منظری به مسئله نگاه کنند. موضوع کلی مطرح شود و سپس دانشجو جزئیات آن را پیگیری و در کلاس ارائه کند.
همچنین باید به شک و شبهات پاسخ گفت و فرقی نمی‌کند که دانشجویان در چه مقطعی باشند و باید بخشی از کلاس به این امر اختصاص یابد. به سبب آموزش مجازی در زمان شیوع کرونا این مورد بیشتر پیگیری و این تحقیقات با استقبال مواجه می‌شد.
ایکنا _ تأثیری که به واسطه تدریس در دانشگاه یا حضور در فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی داشته‌اید، چقدر مطلوب بوده است؟
بسیار زیاد. به ویژه برای مخاطبان عمومی در منازل، مساجد و پایگاه‌های بسیج که در مورد مباحثی مثل عفاف و حجاب یا جهاد تبیین سخنرانی می‌کردم. از آنجا که تخصص من مطالعات زنان و حقوق زن و خانواده است، وقتی این مباحث مطرح می‌شود، احساس می‌کنم که مردم پیگیر آن هستند. میزان تأثیر چنین مباحثی به گروه اجرایی، برنامه‌ریز و برگزار‌کننده این جلسات بستگی دارد و اینکه آنها چقدر به تبلیغ و اطلاع‌رسانی این برنامه‌ها بها می‌دهند. معمولاً خارج از زمان سخنرانی، وقتی را با آنها تنظیم می‌کنم تا مشاوره دهم تا نتیجه ایده‌آلی به دست آید.
معمولا بعد از اتمام کلاس درس در محیط‌های فرهنگی و مساجد و محافل مذهبی برای پرسش به پاسخ‌ها وقت می‌گذارم. گاه مسائل خصوصی مطرح می‌شود و درصدد راهنمایی و رفع مشکلات آنها برمی‌آیم.
ایکنا _ درباره دیگر فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی خودتان توضیح دهید.
در یکی از شبکه‌های اجتماعی کانالی دارم که در آن به طرح مباحثی می‌پردازم که تصور می‌کنم این محتوا برای مبلغان و کسانی که کار فرهنگی در حوزه خانه و خانواده می‌کنند، مناسب و کاربردی باشد. همچنین گروه ما در شبکه‌های اجتماعی در طرحی به نام امین به مشاوره در اماکن عمومی مثل مترو و اماکن دیگر مشغول است و اعضای آن در مسجد امام خمینی(ره) بازار تهران هم فعالیت می‌کنند و از ساعت 10 تا 16 اقدام به ارائه خدمات عمومی و مشاوره رایگان می‌کنند که این امر با همکاری مسجد و حوزه علمیه حضرت فاطمه(س) (واقع در فلکه دوم مقداد در محله پیروزی) در حال برگزاری است. سابقه فعالیت در حوزه علمیه حضرت قاسم ابن الحسن(ع) بزرگراه شهید محلاتی(آهنگ سابق) را نیز دارم و با توجه به فعالیت در حوزه علمیه، گروه‌هایی در نقاط مختلف با عنوان همین طرح امین در حال فعالیت هستند که هر کجا نکته مبهم و پرسشی برایشان پیش بیاید با مراجعه به گروه‌ها در شبکه‌های اجتماعی و محتوایی که در آن به اشتراک می‌گذارم، اطلاعات لازم برای راهنمایی مراجعان را دریافت می‌کنند.
با همکاری بانوان طلبه، در مهمانی 10 کیلومتری عید غدیر یا جاماندگان پیاده‌روی اربعین موکب داشتیم و به کار فرهنگی مانند مشاوره، جهاد تبیین، میز آموزش قرآن، طب سنتی و ... پرداختیم یا در نمازجمعه با استقرار میزی به نام میز کودک، کار فرهنگی را برای قشر کودک و نوجوان انجام می‌دهیم. همکاری ویژه‌ای نیز برای کودکان کار که به دلیل شرایط بد اقتصادی از تحصیل بازمانده‌اند، داریم و با استقرار طلاب در بوستان‌ها برای ارتقای میزان تحصیلات این کودکان تلاش می‌کنیم.
ایکنا _ درباره تألیف آثارتان صحبت کنید.
مدرس باید زمان را مدیریت کند تا از مباحث درسی غافل نشود. محتوای آموزشی هم نباید به کتب درسی محدود باشد، بلکه باید از کتاب‌های پژوهشی هم استفاده شود و به دانشجو فرصت دهیم تا در مورد موضوعی خاص به تحقیق و پژوهش بپردازند، ولی نباید اجباری باشد که از چه منظری به مسئله نگاه کنند. موضوع کلی مطرح شود و سپس دانشجو جزئیات آن را پیگیری و در کلاس ارائه کند
در زمینه‌های مختلف فرهنگی و مذهبی تألیفاتی دارم که به مباحث مشاوره و پیشگیری مربوط می‌شود. درباره ضعف اعتماد به نفس، کم‌رویی و تفاوت آن با حیا و راهکارهایی برای افزایش اعتماد به نفس و عزت نفس نیز تألیفاتی دارم. در خصوص مشکلاتی که در مبحث هویتی، وارد است و البته ریشه در ضعف اعتماد به نفس دارد، همچنین اختلالاتی مثل ترس و سوء‌ظن و راه‌های پیشگیری از آنها، در باب وسواس ذهنی و عملی و آسیب‌های آن هم کتاب‌هایی دارم. ازدواج موفق و خواستگاری، مدیریت دوران عقد و حقوق خانواده و حقوق زن و مرد، پیشگیری از مشاجرات و کاهش آنها، چگونگی ارتباط با خانواده همسر هم از جمله موضوعاتی است که راجع به آنها کتاب‌هایی تألیف کرده‌ام. هیچ‌کدام از این کتاب‌ها حجیم نیستند و به سهولت اطلاعاتی را در دسترس علاقه‌مندان قرار می‌دهد.
کتابی با عنوان زیباترین تجلی محبوب هم گردآورده‌ام که در آن مطالبی در مورد حضرت زهرا(س) و چهل حدیث از ایشان است که مستنداتی از اهل سنت را جمع‌آوری کرده‌ام. در مورد حضرت علی(ع)، شأن ایشان در قرآن، خطبه غدیر و چهل حکمت نهج‌البلاغه نیز کتاب‌هایی تدوین کرده‌ام.
صرف نظر از اینها، پایان‌نامه ارشدم درباره قراردادها و عقود مالی است که آن را چاپ کردم، اما هنوز فرصت برای اینکه پایان‌نامه سطح سه حوزه‌ام را که نگاهی به سیره معصومین(ع) در برابر مفاسد اجتماعی است، تبدیل به کتاب کنم، پیدا نکردم. از آنجا که استادراهنما و داور پایان‌نامه‌های حوزه علمیه هستم، می‌دانم که تحقیقات و پایان‌نامه‌هایی درباره مشکلات مردم جامعه وجود دارد و باید این تحقیقات جنبه عملی و کاربردی پیدا کند.
ایکنا _ توصیه شما برای کاربردی شدن این تحقیقات چیست؟
نباید منتظر ماند که این تحقیقات در قالب کتاب منتشر شوند یا از سوی مرکز و مرجعی مورد توجه قرار گیرد تا مباحث آنها اجرا شود. می‌توان با برگزاری کارگاه حضوری یا در فضای مجازی بسیاری از آنها را مطرح کرد، درست مانند آن چیزی که اشاره شد و گروه ما در کسوت مبلغان، مشغول کار جهادی هستند.
یادآور می‌شود، نخستین آئین نکوداشت و تکریم بانوان مبلغ و محفل‌دار قرآن کریم شهر تهران با عنوان «همایش اخلاق و معنویت» دوم آذر در سالن همایش‌های برج میلاد از سوی مرکز فرهنگی بانوان قرآن‌پژوه مؤسسه امام رضا(ع) با همکاری ایکنا، سازمان اوقاف و امور خیریه، سازمان دارالقرآن تبلیغات اسلامی، رادیو قرآن، شبکه قرآن و معارف سیما و مؤسسه حضرت خدیجه(س) برگزار می‌شود و از بیست نفر از بانوان فعال و مبلغ قرآنی تجلیل می‌شود.
گفت‌وگو از صدیقه صادقین
تهیه و تنظیم سجاد دبیریان
انتهای پیام
