جزیره‌ها معلولان را خوشبخت نمی‌کنند
مهم‌ترین راه زندگی مستقل برای یک فرد معلول، مناسب‌سازی تمام بخش‌های یک جامعه، از ذهن و نگاه افراد تا پله و رمپ ساختمان‌هاست و تا همه این موارد با هم مناسب‌سازی نشود هیچ تحولی در زندگی یک میلیارد نفر از انسان‌ها در جهان رخ نخواهد داد.
به گزارش ایکنا، امروز 12 آذرماه مصادف با سوم دسامبر روز جهانی معلولان است. این روز از سال ۱۹۹۲ از سوی مجمع عمومی سازمان ملل متحد با هدف درک و پذیرش افراد دارای معلولیت، افزایش آگاهی عمومی و تجلیل از دستاوردها و مشارکت‌های معلولان نام‌گذاری شده است.
طبق آمار سازمان ملل بیش از یک میلیارد نفر یا حدود 15 درصد از جمعیت جهان با نوعی از معلولیت زندگی می‌کنند که بین 110 تا 190 میلیون نفر از این معلولان بالغ، مشکلات قابل توجهی در انجام وظایف روزمره خود دارند و به سختی روزگار می‌گذرانند. تعداد افراد دارای معلولیت در کشورهای در حال توسعه بسیار بیشتر از سایر کشورهاست و تقریباً از هر پنج معلول، چهار نفر در کشورهای در حال توسعه زندگی می‌کنند.
در گذشته بیشتر معلولیت‌ها به دلیل بیماری‌های ژنتیکی و یا در اثر حوادث حین زایمان رخ می‌داد اما با پیشرفت علم پزشکی، این نوع از معلولیت‌ها کاهش پیدا کرد اما بروز جنگ‌ها و حوادث جاده‌ای و تصادفات موجب افزایش قابل توجه افراد دارای معلولیت در جهان شده است. البته در این میان شاهد افزایش معلولیت‌هایی مثل اوتیسم که ریشه آن ناشناخته است نیز هستیم.
60 هزار نفر در سال معلول می‌شوند
در ایران نیز هر سال بیش از ۳۰۰ هزار تصادف اتفاق می‌افتد که در اثر این تصادفات ۱۷ هزار نفر فوت می‌کنند و بین ۴۰ تا ۶۰ هزار معلول و دو هزار و 500 تا دو هزار و 600 فرد دچار ضایعه نخاعی می‌شوند که نیازمند دریافت خدمات ویژه حمایتی و درمانی هستند.
چه کسی معلول است
معلول به کسی گفته می‌شود که بر اثر نقص جسمی یا ذهنی، اختلال قابل توجهی به طور مستمر بر سلامت و کارایی عمومی و یا در شئون اجتماعی، اقتصادی و حرفه‌ای او به وجود آید، به طوری که این اختلال از استقلال فردی، اجتماعی و اقتصادی وی بکاهد. این گروه، شامل ناشنوا، نابینا، و معلول جسمی، حرکتی و ذهنی هستند.
آمار ارائه شده از سوی سازمان بهداشت جهانی، نشان می‌دهد که تا سال 1378، 10 درصد از جمعیت جوامع صنعتی و 12 درصد از جمعیت جوامع رو به توسعه را افراد معلول تشکیل می‌دهند.
افراد ناتوان چهار تا 10 برابر بیشتر در معرض خشونت هستند
اما آنچه نگرانی شدید در خصوص معلولان را ایجاد می‌کند این است که افراد ناتوان چهار تا 10 برابر بیشتر در معرض خشونت قرار می‌گیرند. میزان سوء استفاده از معلولان نیز در جهان به شدت بالاست و از آنجایی که تعداد زیادی از افراد دارای معلولیت توان مراقبت از خود را ندارند، سوء استفاده و خشونت علیه آنها تا آخر عمرشان تداوم پیدا می‌کند.
تا زمانی که تمام اعضای جامعه این واقعیت را نپذیرند که معلولیت انتخاب افراد دارای معلولیت نیست بلکه شرایطی است که بر آنها تحمیل شده، شرایط افراد معلول براساس نوع معلولیت آنها خاص است و باید آنها را همانطور که هستند پذیرفت و کمک کرد سایر توانمندی‌هایشان را متبلور کنند، هر فرد معلول مثل تمام افراد دیگر دارای استعداد، علایق، توانمندی‌ها، اخلاق، رفتار و ... خاص به خود است و باید به این تفاوت‌ها احترام گذاشت، ترحم و رفتار غیر اصولی فقط به معلولان آسیب می‌رساند و هیچ کمکی به آنها نمی‌کند و به عنوان یک انسان همه ما موظف هستیم به همدیگر علی‌رغم تمام تفاوت‌هایمان احترام بگذاریم و کمک کنیم افراد دارای معلولیت زندگی مستقل و راحتی همانند همه اعضای جامعه داشته باشند، مشکل افراد دارای معلولیت در جامعه حل نخواهد شد.
معلولیت ممکن است برای همه رخ دهد
همه انسان‌ها باید بدانند که اگر اکنون سالم هستند و هیچ معلولیتی ندارند به این معنا نیست که تا آخر عمر همینطور خواهند ماند. بسیاری از افراد دارای معلولیت انسان‌های سالمی بودند که در اثر تصادف رانندگی، بیماری، تروما، جنگ یا حوادث بسیار ساده مثل افتادن از پله دچار معلولیت شده‌اند. حتی یک آنفولانزای ساده ممکن است منجر به ناشنوایی فرد شود و یک تصادف رانندگی ممکن است فرد را تا آخر عمر ویلچرنشین کند. پس هر زمان که با یک فرد معلول مواجه شدید همان رفتار را داشته باشید که اگر این حادثه محتمل برای شما رخ داد، انتظار دارید با شما رفتار شود.
جزیره‌ها معلولان را خوشبخت نمی‌کند
مهم‌ترین اقدامی که حق معلولان است و باید برای آنها در جامعه صورت گیرد، مناسب‌سازی است. مناسب‌سازی شامل مهیا کردن محیط زندگی به نحوی است که یک فرد دارای معلولیت بتواند به صورت مستقل زندگی و کار کند. اما متأسفانه مناسب‌سازی در کشور ما همانند بسیاری دیگر از امور به صورت جزیره‌ای انجام می‌شود.
مثلاً مناسب‌سازی یک ساختمان اداری اتفاق بسیار خوبی است اما وقتی مترو، اتوبوس، خیابان، پیاده‌رو و تمام مسیرهای منتهی به آن ساختمان مناسب‌سازی شده نیست، فرد معلول چطور می‌تواند خود را به یک ساختمان مناسب‌سازی شده برساند. وقتی کلاس درس مدارس و دانشگاه‌‌ها مناسب نیست و اگر باشد، سرویس بهداشتی دانشگاه مناسب نیست و اگر باشد، مسیر رفتن به آزمایشگاه و کتابخانه مناسب نیست و حتی اگر این بخش هم مناسب باشد، امکان تردد در محوطه دانشگاه وجود ندارد، یک معلول اگر هم از ادامه تحصیل منصرف نشود، با مشقت و اتکا به دیگران تحصیل خواهد کرد.
حتی مساجد، حسینیه‌ها و تعداد زیادی از آستان امامزادگان هم مناسب‌سازی شده نیست. در کنار این مسئله بسیاری از کتاب‌های دینی و مذهبی نیز برای مطالعه معلولان مناسب‌سازی نشده است و حتی نحوه آموزش احکام دینی و آموزش نماز به معلولان اخیراً مورد توجه عده‌ای از روحانیون قرار گرفته و در حال تهیه کتاب‌های مناسب در این زمینه هستند.
اخیراً جشنواره هنری ویژه معلولان در تهران برگزار شد. مراسم اختتامیه این جشنواره در برج میلاد بود اما عدم مناسب‌سازی سالن بزرگ این برج که متعلق به شهرداری است و شهرداری یکی از نهادهایی که موظف است به مناسب‌سازی اماکن اقدام کند، موجب شد بیشتر معلولان حتی نتوانند روی سن حاضر شده و جایزه خود را دریافت کنند. در طول برگزاری جشنواره نیز به دلیل مناسب‌سازی نامناسب سالن نمایش آثار، یکی از معلولان از رمپ نامناسب افتاد و دچار صدمه شد.
یعنی عملاً در پایتخت کشور سالن مناسب‌سازی شده اصولی هم وجود ندارد و زمانی هم که تلاش می‌شود با نصب رمپ فضا را برای تردد معلولان مهیا کنند، ضعف و کارشناسی نکردن دقیق فضای تردد، مشکلات بیشتری برای معلولان فراهم می‌کند.
برای اینکه این معضل حل شود ابتدا باید فکر و اندیشه مسئولان و مردم در خصوص مناسب‌سازی، مناسب‌سازی شود. تا مسئولی عمیقاً باور نکند که مناسب‌سازی ضروری است، اقدامی عملی(نه نمایشی) برای مناسب‌سازی انجام نخواهد داد.
وقتی در شهر سرویس‌های بهداشتی مناسب معلولان و سالمندان نیست، کافه‌ها و رستوران‌ها حتی یک منو با خط بریل ندارند، مردم شناخت درستی از اوتیسم ندارند و رفتار مناسبی با مبتلایان انجام نمی‌دهند، صفحه راهنمای ایستگاه‌‌های اتوبوس که به خط بریل است نامناسب جای‌گذاری شده است و ... عملاً بزرگترین جنایت در حق معلولان رخ داده و آنها خانه‌نشین می‌شوند. جنایتی که برای رفع آن همه مسئولان و مردم باید احساس وظیفه کنند.
به قلم زهرا ایرجی
انتهای پیام
