اعمال ایام اعتکاف در ماه رجب

روزهای سپید یا ایام‌البیض، به روزهای سیزدهم، چهاردهم و پانزدهم هر ماه قمری گویند. در روایات بر روزه گرفتن در این ایام تأکید شده و نزد شیعیان، ایام البیض رجب و در مرتبه بعد شعبان و رمضان، از اهمیتی ویژه برخوردار است و لذا در این ماه بسیاری از افراد این سه روز را معتکف می‌شوند.

مستحب است در هر یک از ماه‌های رجب، شعبان و رمضان، در شب سیزدهم دو ركعت نماز اقامه شود که در هر ركعت حمد یك مرتبه و یس، تَبارَكَ المُلْكُ و توحید خوانده شود و در شب چهاردهم چهار ركعت یعنی دو نماز دو رکعتی به همان كیفیت و در شب پانزدهم، 6 ركعت به سه سلام به همان كیفیت. از حضرت صادق(ع) روایت است كه هر كس این اعمال را انجام دهد همه فضایل این سه ماه را دریابد و تمام گناهانش غیر از شرک آمرزیده شود.

 ثواب بسیارى براى روزه اولین روز از ایام البیض و دو روز بعد وارد شده و اگر كسى قصد انجام اعمال اُمّ داوُد را دارد باید این روز را روزه بگیرد و در این روز بنا بر قول مشهور بعد از سى سال از عام‌الفیل ولادت با سعادت حضرت امیرالمؤمنین(ع) در میان كعبه مُعَظَّمه واقع شده است.

اعمال شب و روز نیمه ماه رجب

شب نیمه ماه رجب، شب شریفى است و در آن انجام چند عمل ذکر شده است: غسل، احیاء آن شب به عبادت، زیارت امام حسین(ع) که اگر از نزدیک میسر نشد از دور زیارت شود، ۶ ركعت نماز كه در شب سیزدهم ذكر شد، اقامه 30 ركعت نماز که در هر ركعت حمد و 10 مرتبه سوره توحید قرائت شود. این نماز را سید بن طاووس از حضرت رسول اکرم(ص) نقل كرده است که فضیلت بسیار دارد، 12 ركعت نماز که هر دو ركعت به یك سلام ختم می‌شود که در هر ركعت هر یك از سوره‌های حمد، توحید، فلق، ناس، آیة‌الكرسى و قَدر چهار مرتبه قرائت و بعد از سلام چهار مرتبه گفته شود: «اَللهُ اَللهُ رَبّى لا اُشْرِكُ بِهِ شَیْئا وَلا اَتَّخِذُ مِنْ دُونِه وَلِیّا» و پس از اتمام نماز، اقامه‌کننده آن، هر حاجتی که دارد را از خداوند متعال درخواست کند. این نماز را سیّد بن طاووس از امام صادق(ع) روایت كرده است.

شیخ در مصباح ذکر کرده که داود بن سرحان از حضرت صادق(ع) روایت کرده كه ایشان فرمود که در شب نیمه رجب 12 ركعت نماز اقامه کنید که در هر ركعت حمد و سوره یکبار تلاوت شود و پس از اتمام نماز، سوره‌های حمد، معوذتین، سوره اخلاص و آیة الكرسى را چهار مرتبه تلاوت می‌کنید و سپس ذکر «سُبْحانَ اللهِ وَالْحَمْدُ لِلّهِ وَلا اِلهَ اِلا اللهُ وَاللهُ اَكْبَرُ » چهار مرتبه گفته شود و پس از آن ذکر «اَللهُ اَللهُ رَبّى لا اُشْرِكُ بِهِ شَیْئا وَ ما شاَّءَ اللهُ لا قُوَّةَ اِلاّ بِاللهِ الْعَلِىِّ الْعَظیمِ» گفته شود.

انجام این عمل برای شب بیست و هفتم رجب نیز توصیه شده است.

توصیه به زیارت امام حسین(ع) در ۱۵ رجب

روز 15 رجب، روز مباركى است و برای آن روز انجام چند عمل توصیه شده است: غسل، زیارت حضرت امام حسین(ع) که از ابن ابى بصیر نقل شده است كه گفت از امام رضا(ع) پرسیدم كه در چه ماهی امام حسین(ع) را زیارت كنیم؟ حضرت فرمودند: در نیمه رجب و نیمه شعبان، اقامه نماز سلمان به نحوی كه در روز اول گذشت، اقامه چهار ركعت نماز که دو تا دو رکعتی خوانده شود و بعد از سلام دست خود را بلند كند و بگوید: «اَللّهُمَّ یا مُذِلَّ كُلِّ جَبّارٍ ؛ وَ یا مُعِزَّ الْمُؤْمِنینَ اَنْتَ كَهْفى حینَ تُعْیینِى الْمَذاهِبُ؛ وَ اَنْتَ بارِئُ خَلْقى رَحْمَةً بى وَ قَدْ كُنْتَ عَنْ خَلْقى غَنِیّاً وَ لَوْ لا رَحْمَتُكَ لَكُنْتُ مِنَ الْهالِكینَ وَ اَنْتَ مُؤَیِّدى بِالنَّصْرِ عَلى اَعْداَّئى وَ لَوْ لا نَصْرُكَ اِیّاىَ لَكُنْتُ مِنَ الْمَفْضُوحینَ یا مُرْسِلَ الرَّحْمَةِ مِنْ مَعادِنِها وَ مُنْشِئَ الْبَرَكَةِ مِنْ مَواضِعِها یا مَنْ خَصَّ نَفْسَهُ بِالشُّمُوخِ وَالرِّفْعَةِ فَاَوْلِیاَّؤُهُ بِعِزِّهِ یَتَعَزَّزُونَ وَ یا مَنْ وَضَعَتْ لَهُ الْمُلُوكُ نیرَ الْمَذَلَّةِ عَلى اَعْناقِهِمْ فَهُمْ مِنْ سَطَواتِهِ خاَّئِفُونَ اَسئَلُكَ بِكَیْنُونِیَّتِكَ الَّتِى اشْتَقَقْتَها مِنْ كِبْرِیاَّئِكَ وَ اَسئَلُكَ بِكِبْرِیاَّئِكَ الَّتِى اشْتَقَقْتَها مِنْ عِزَّتِكَ وَ اَسئَلُكَ بِعِزَّتِكَ الَّتِى اسْتَوَیْتَ بِها عَلى عَرْشِكَ فَخَلَقْتَ بِها جَمیعَ خَلْقِكَ فَهُمْ لَكَ مُذْعِنُونَ اَنْ تُصَلِّىَ عَلى مُحَمَّدٍ وَ اَهْلِ بَیْتِهِ». روایت شده است هر کسی که غمى دارد اگر این دعا را بخواند خداوند او را از اندوه و غم آسایش بخشد.

عمل امّ داود كه عمده اعمال این روز است و براى برآمدن حاجات و برطرف شدن غصه‌ها و دفع ظلم ظالمان مؤثّر است و كیفیت آن بنا بر آنچه در مصباح شیخ است آن است كه وقتی فردی بخواهد این عمل را به‌جا آورد، روز سیزدهم، چهاردهم و پانزدهم را روزه بگیرد و در روز پانزدهم نزدیک ظهر غسل كند و وقت زوال ظهر، نماز ظهر و عصر را به‌جا آورد، در حالتی كه ركوع و سجودشان را نیكو انجام دهد و در مکانی خلوت قرار بگیرد كه چیزى او را مشغول نسازد و کسی با او سخن نگوید. وقتی نماز به اتمام رسید رو به قبله بنشیند و 100 مرتبه سوره حمد، 100 مرتبه سوره اخلاص، و 10 مرتبه آیة الكرسى را قرائت کند، سپس سوره‌های انعام، بنى‌اسرائیل، كهف، لقمان، یس، صافّات، حَّم سجده، حَّمعَّسَّق، حَّم دخان، فتح، واقعه، مُلْك، نَّ وَ اِذَا السَّماَّءُ انْشَقَّتْ و تا آخر قرآن را قرائت کند و پس از اتمام در حالی‌که رو به قبله است دعای ام داود که مشروح آن در مفاتیح الجنان آمده است را نجوا کند.

منبع: مفاتیح الجنان شیخ عباس قمی