مراحل شکل‌گیری روانشناسی قرآنبنیان
عضو هیئت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه گفت: وقتی از بحث قرآنبنیان سخن به میان می‌آوریم یعنی اسکلت آن بحث را از قرآن می‌گیریم و پس از تکمیل آن در ریزهکاریها با روایات و بیان صاحب‌نظران کار داریم.
به گزارش خبرنگار ایکنا، حجت‌الاسلام والمسلمین محمد کاویانی، دانشیار گروه روانشناسی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه شامگاه جمعه، دهم فروردین ماه در نشست برخط «تصویری کلان از روانشناسی قرآن» که در بخش حوزوی سی و یکمین نمایشگاه بین‌المللی قرآن کریم برگزار شد، اظهار کرد: قرآن‌بنیانی، به معنی قرآن‌بسندگی نیست. وقتی از بحث قرآنبنیان سخن به میان می‌آوریم یعنی اسکلت آن بحث را از قرآن می‌گیریم و پس از تکمیل آن در ریزهکاریها با روایات و بیان صاحب‌نظران کار داریم.
نویسنده کتاب «تهاجم فرهنگی و جوان و نوجوان» افزود: زمانی از ارکان سخن می‌گوییم، از مبانی، پیش فرض‌ها، اهداف نظری و کاربردی، مفاهیم اساسی روانشناسی قرآنبنیان، موضوعات و مسایل، مجموعه مباحث رکنی روانشناسی قرآنبنیان را تشکیل می‌دهند.
استاد حوزه و دانشگاه بیان کرد: در بخش مبانی انسان‌شناختی، اینکه گفته می‌شود انسان دو ساحتی است، یک باره مسئله را با روانشناسی معاصر متفاوت می‌کند. اینکه انسان دارای یکپارچگی پیش از ولادت و زندگی عادی، روانشناسی ما را تحت تأثیر قرار می‌دهد. در مبانی هستی شناختی و اعتقادی مباحث مختلفی مطرح است.
نویسنده کتاب «سبک زندگی اسلامی و سنجش آن»، ادامه داد: پرداختن به مبانی در مباحث شناختی کار آسانی است، ولی جریان دادن آن در عمل در سطوح مختلف روانشناختی کار سختی است. سختی کار را باید جدی بگیریم و باید تلاش کنیم که این مبانی را در عمل در شاخه‌های مختلف جریان دهیم.
وی گفت: یکی دیگر از ارکان روانشناسی قرآنی، بحث پیشفرضها است. اولین پیش‌فرض آن است که معرفت وحیانی را دارای اعتبار معرفت‌شناختی می‌دانیم. یکی دیگر از پیشفرضها آن است که به تناسب آن که قرآن، صرفا نگاهش به سمت تجربه نیست، روانشناختی قرآنی نیز تنها به بحث تجربی نگاه نمی‌اندازد.
حجت‌الاسلام والمسلمین کاویانی تصریح کرد: پیش‌فرض دیگر آن است که ما می‌خواهیم که قرآن در جامعه به عمل در بیاید. اگر کسی پس ذهنش آن باشد که قرآن وابسته به یک زمان خاصی بوده است و نمی‌توانیم زندگی امروز را با قرآن اداره کرد، به این معنی است که با روانشناسی قرآنبنیان کاری نداریم. ولی با تجربه ۱۵ سال کار در این زمینه بیان می‌کنم که قرآن برای ایفای نقش روانشناسی قرآن بنیان در جامعه دارای یک ظرفیت عالی و کامل است.
محقق و پژوهشگر حوزه علمیه اظهارکرد: روش اجتهادی در شاخه‌های مختلف علوم انسانی و اسلامی ما تسری دارد. با داشتن چنین روشی در هیچ چالش فکری و شناختی نمی‌مانیم. اجتهاد ظرفیت عبور از همه چالش‌های شناختی را برای ما فراهم می‌کند.
وی افزود: روانشناسی قرآنبنیان یک جدول را ترسیم می‌کند که جای هر مطالعه روانشناختی در آن مشخص است و دورنمایی که از این جدول داریم کاملاً مشخص است.
دانشیار گروه روانشناسی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه بیان کرد: مسئله بعدی، تعریف و موضوع روانشناسی قرآنی است که در واقع با نگاه قرآنی به بررسی رفتار‌ها و تجلیات روانی می‌پردازد.
وی در خصوص اهداف روانشناسی قرآنی گفت: روانشناسی رفتار‌ها و تجلیات رفتاری را پیش‌بینی، کنترل، توصیف و تغییر می‌دهد که روانشناسی قرآنی نیز چنین می‌کند، ولی روانشناسی قرآنبنیان ذیل اهداف کاربردی هندسه معرفتی قرآن قرار می‌گیرد. روانشناسی قرآنبنیان می‌خواهد در جامعه‌سازی اسلامی ایفای نقش کند.
حجت‌الاسلام والمسلمین کاویانی در بیان مراحل شکل‌گیری روانشناسی «قرآنبنیان» ابراز کرد: مسئله گزینی از بین مسائل جامعه اسلامی، شکل‌دهی مدل‌های مفهومی، شکل‌دهی مدل‌های اجرایی به تناسب مدل‌های مفهومی، اجرایی شدن و بازخورد گرفتن از میدان در طول زمان، مراحل شکل گیری روانشناسی قرآنی را شکل می‌دهند و مرحله بعدی، شکل‌دهی نظریه‌ها و متراکم کردن این نظریات کوچک و بزرگ است.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه در پایان گفت: روانشناسی قرآنبنیان را نباید یک مبحث روانشناختی صرف در نظر بگیرند. ما از مباحث روانشناسی عبور می‌کنیم و به علم روانشناسی می‌رسیم. راه علم روانشناسی قرآنبنیان نیز از مفاهیم و معارف الهیاتی می‌گذرد.
انتهای پیام
