جمهوری اسلامی، سرآغاز مردم‌سالاری در ایران است
عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان گفت: استقرار نظام جمهوری اسلامی، تحولی اساسی از نظر شکل‌گیری روند مردم‌سالارانه در کشور ما به وجود آورد که تا پیش از آن سابقه نداشت.
محمدعلی بصیری، عضو هیئت علمی گروه علوم سیاسی و روابط بین‌الملل دانشگاه اصفهان در گفت‌وگو با ایکنا از اصفهان با اشاره به ۱۲ فروردین، روز جمهوری اسلامی اظهار کرد: استقرار نظام جمهوری اسلامی، اولین تجربه در کشور ما طی ۱۰۰ سال اخیر است که از شیوه حکومت متمرکز یا غیرمردم‌سالار به سمت نظام مردم‌سالار حرکت کردیم. ما در نظام مشروطیت که پیش از نظام جمهوری اسلامی استقرار یافت و همچنین در نظام‌های سلسله‌ای قاجار یا زندیه یا افشاریه و صفویه چنین روندی را تجربه نکرده بودیم.
وی افزود: شروع هر کدام از این نظام‌های سیاسی با حرکت‌های غیرمردمی شکل گرفت، هرچند که مشروطیت شبه‌جنبش بود؛ ولی استقرار نظام جدید برآمده از آن بر اساس انتخابات یا مشارکت مردم اتفاق نیفتاد؛ مثلاً قانون اساسی مشروطیت به همه‌پرسی گذاشته نشد، بلکه ابتدا جنبشی شکل گرفت و سپس با فرمان مظفرالدین شاه، عدالت‌خانه تشکیل شد که به تنظیم و تدوین قانون اساسی پرداخت و نظامی شبه‌مردمی روی کار آمد. این وجه مشروطیت کاملاً با جمهوری اسلامی متفاوت بود.
عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان در ادامه تصریح کرد: نظام جمهوری اسلامی برخلاف مشروطیت، در پی یک جنبش شکل نگرفت، بلکه در نتیجه یک انقلاب رخ داد؛ همچنین با انتخاب مردم مستقر شد و نماد این حرکت، رأی موافق ۹۸ درصدی مردم به نظام جمهوری اسلامی در تاریخ ۱۲ فروردین ۵۸ بود. تداوم حیات این نظام در طول ۴۵ سال گذشته نیز همواره با رأی مردم میسر شده است و همه نهادهای آن نیز با رأی مردم به حیات خود ادامه می‌دهند.
وی گفت: اعضای مجلس خبرگان رهبری، مجلس شورای اسلامی، شوراهای اسلامی شهر و روستا و شخص رئیس‌جمهور با رأی مستقیم مردم انتخاب می‌شوند. اگرچه در شکل و درصد مشارکت در انتخابات طی سال‌های اخیر با افت و خیزهایی مواجه بوده‌ایم؛ ولی در کل روند همچنان مردم‌سالارانه است و تحول پایه‌ای در کشور ما به وجود آورده که تا پیش از این سابقه نداشت. در کشورهای همجوار هم چنین مشارکتی از مردم در تصمیم‌گیری‌ها به چشم نمی‌خورد.
بصیری توضیح داد: در بعضی از کشورهای همسایه همچون کشورهای جنوب خلیج فارس هنوز هم چنین روند مردم‌سالارانه‌ای شکل نگرفته است و در کشورهایی هم که انتخابات برگزار می‌شود، مثل پاکستان یا ترکیه، باز هم به این وسعت نیست و بخش عمده نهادها به‌صورت دموکراتیک شکل می‌گیرند؛ بنابراین دموکراسی همه‌جانبه در منطقه خاورمیانه مختص ایران است.
وی درباره اینکه نظام جمهوری اسلامی برای حرکت رو به جلو و حفظ پویایی در عرصه‌های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و بین‌المللی چه راهی پیش رو دارد، بیان کرد: اگر قصد تکمیل پیشرفت‌ها را داشته باشیم، سودی که در انقلاب و ارزش‌ها وجود داشته است، باید پایدار بماند. در خصوص جمهوریت نظام، هر چه حضور اکثریت را در صحنه‌های گوناگون شاهد باشیم، مشکلات کشور بسیار آسان‌تر و با سرعت بیشتری حل خواهد شد؛ زیرا وقتی اکثریت مردم در انتخاب، نظارت و اجرا مشارکت داشته باشند، موتور پیشران نیروی بیشتری خواهد داشت.
عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان اظهار کرد: در نتیجه هر چقدر جمهوریت نظام تقویت و از محدود شدن مشارکت مردم جلوگیری شود، مشکلات آسان‌تر حل می‌شوند. اساس انقلاب و نظام تاکنون مردم بوده‌اند و مشکلات عمده کشور از جمله جنگ تحمیلی و فشار تحریم‌ها را حضور مردم حل کرده است؛ بنابراین نظام نباید این حضور اکثریت را از دست بدهد.
وی در خصوص اسلامیت نظام تصریح کرد: هر چقدر اسلامیت در مردم، مدیران و مسئولان عمق و محتوای بیشتری داشته باشد، تأثیر بیشتری در حل مشکلات خواهد داشت. جمهوریت و اسلامیت باید در این نظام تقویت شود. شعاری مثل استقلال که از ابتدا رواج داشته، به این معناست که کشور نباید شرقی یا غربی باشد و اگر به هر کدام از این دو مسیر متمایل شود، مشکلاتش افزایش می‌یابد.
بصیری گفت: نمی‌توان به اسم مبارزه با غرب، شرق‌گرا بود یا برعکس. استقلال به معنای واقعی باید در کشور احیا شود و ما به هیچ کدام از این دو قطب وابستگی نداشته باشیم. شعار آزادی نیز در مبانی شکل‌گیری نظام ریشه دارد. این موضوع نیز باید تا حدی که اسلام اجازه می‌دهد، برای مردم وجود داشته باشد. آزادی بیان، آزادی قلم، آزادی اندیشه و آزادی اجتماعات هر چقدر بیشتر باشد، از مشکلات کشور می‌کاهد و هر چقدر محدود و تضعیف‌شده باشد، مشکلات کشور را افزایش می‌دهد.
وی در جمع‌بندی سخنان خود تأکید کرد: استقلال، آزادی، جمهوریت و اسلامیت، آرمان‌های انقلاب را تشکیل می‌دهند که در اسناد بالادستی و قانون اساسی نیز درج شده‌اند. این مبانی باید تقویت شوند که نتیجه آن، حل‌وفصل بسیاری از مشکلات خواهد بود.
زهراسادات مرتضوی
انتهای پیام
