اندیشمندان علوم انسانی در عرصه بین‌الملل حضور جدی داشته باشند

به گزارش ایکنا از قم، به نقل از روابط عمومی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، حجت‌الاسلام والمسلمین یحیی جهانگیری، رئیس دفتر نمایندگی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در قم طی سخنانی درباره برگزاری نخستین رویداد جهانی جایزه شهید صدر اظهار کرد: در حال حاضر، آثار ارسال شده به این رویداد، توسط اعضای کمیته‌های هشت‌گانه، ارزیابی و به‌زودی، نفرات برتر معرفی می‌شوند. 

وی با تأکید بر اینکه نوع جایزه جهانی صدر از سنخ نخبگانی است، افزود: مخاطبان ما در این رویداد، نظریه‌پردازان و اندیشمندان هستند؛ بنابراین انتظار نمی‌رود که حجم ورودی آثار به دبیرخانه جایزه رقم بسیار بالایی باشد. با توجه به محدودیت‌هایی که در پذیرش آثار وجود داشت، دانشجویان و طلبه‌های رشته‌های مختلف دانشی از حضور در این جایزه محروم بوده‌اند و همین موضوع، سبب شده است که آمار آثار ارسالی، پایین بیاید. 

جایزه جهانی صدر‌؛ راهی برای نظریه‌پردازی و اندیشه‌ورزی

جهانگیری با بیان اینکه به‌واسطه برگزاری جایزه جهانی صدر، به‌دنبال اندیشه و نظریه‌پردازی هستیم، اظهار کرد: البته این موضوع، به معنای آن نیست که دانشجویان و طلاب، نظریه‌پردازی نکنند و ما قصد نداریم راه اندیشه‌ورزی را بر آنها ببندیم. معیار ما اندیشه و نظریه مکتوب و ارائه شده بود و محدود به مدارک دانشی و دانشگاهی نبودیم. 

رئیس دفتر نمایندگی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در قم همچنین بیان کرد: این جایزه از جنس جشنواره‌ها و رویداد‌های عام نیست که همه بتوانند در آن شرکت کنند. ما نیز به دنبال کمیت و تعداد بالای شرکت‌کنندگان نبودیم بلکه به‌دنبال صاحبان نظریه بودیم که در این رویداد حاضر شوند. از طرف دیگر، تلاش کردیم فعالان علوم حوزوی در این رویداد شرکت کنند چرا‌که اگر می‌خواهیم علوم اسلامی را ارتقا دهیم و دانشگاه بین‌المللی در حوزه علوم اسلامی تشکیل دهیم می‌باید که معدن و موطن آن، حوزه‌های علمیه باشد و کنشگران اصلی آن نیز حوزویان باشند. 

وی در ادامه با اشاره به اینکه نظریه‌هایی برای برگزارکنندگان جایزه جهانی صدر اهمیت دارد که از دل اندیشه‌های اسلامی بیرون آمده باشد، ادامه داد: بنابراین این اندیشه‌ها، باید در عرصه بین‌المللی هم حرفی برای گفتن داشته باشد. بتواند در معادلات بین‌المللی اثرگذاری داشته باشد و نگاه جهانیان را به عرصه حوزه‌های اندیشه‌ای ما معطوف کند. 

دریافت 400 اثر در دبیرخانه جایزه جهانی صدر

جهانگیری درباره تعداد آثار ارسال شده به دبیرخانه جایزه جهانی صدر گفت: با اینکه پیش‌بینی می‌کردیم با توجه به محدودیت‌های در نظر گرفته در فراخوان جایزه، آثار کمی به دبیرخانه ارسال شود، با این حال، حدود 400 اثر از طریق سامانه، بارگذاری و به دبیرخانه ارسال شده است که عددی قابل توجهی برای گام نخست یک رویداد اندیشه‌محور محسوب می‌شود. 

رئیس دفتر نمایندگی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در قم همچنین اظهار کرد: ما در برخی موارد به سراغ اندیشمندانی که در حوزه‌های دینی فعالیت می‌کنند هم رفته‌ایم، چراکه بسیاری از این افراد، به دنبال عرضه دستاورد‌ها و دانش خود در چنین رویداد‌هایی نیستند و تمرکزشان بر روی کار پژوهش و اندیشه‌ورزی است و نگاه‌شان را معطوف به جایزه‌ها نمی‌کنند. 

وی یکی از ویژگی‌های جایزه جهانی صدر را در این موضوع دانست که به‌صورت موردی و خصوصی به افراد دانشمند و نظریه‌پرداز مراجعه شده است، ادامه داد: بدیل این نوع برگزاری جایزه علمی در دنیا و ایران وجود ندارد. افراد موردنظر را از طریق کرسی‌های نظریه‌پردازی و افرادی نظریه‌هایشان ثبت شده بود، شناسایی کردیم و به سراغ آنان رفتیم. 

جهانگیری افزود: گروه دیگری که برای حضور در جایزه به سراغ آنان رفتیم، افرادی بودند که در رویداد‌های علمی کشور مثل جایزه علوم انسانی ـ اسلامی، جایزه کتاب سال حوزه، جشنواره علامه حلی و نظیر اینها به‌عنوان برگزیده معرفی شده بودند. در کنار این اشخاص، به‌واسطه انتشار فراخوان و تبلیغات مناسبی که در این زمینه صورت گرفت، از عموم دانشمندان و صاحبان اندیشه نیز برای حضور در این جایزه دعوت کردیم تا آثار مرتبط خود را ارسال کنند. 

وی درباره کمیته‌های هشت‌گانه جایزه جهانی صدر توضیح داد: این کمیته‌ها شامل فقه و اصول و حقوق، تفسیر و علوم قرآن و حدیث، سیره و تاریخ و تمدن اسلامی، فلسفه، کلام، عرفان و دین پژوهی، مطالعات اسلامی خانواده و جنسیت، تعلیم و تربیت، اخلاق و روانشناسی اسلامی، علوم سیاسی اسلامی و علوم اجتماعی اسلامی، مدیریت و حکمرانی اسلامی و اقتصاد اسلامی، است و آثار ارسال شده و شناسایی شده، بین اعضای این کمیته‌ها براساس موضوع مرتبط، تقسیم شده است تا مورد ارزیابی قرار گیرند.

رئیس دفتر نمایندگی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در قم در ادامه بیان کرد: رایزنان فرهنگی کشورمان در برخی کشور‌های اسلامی از جمله لبنان و عراق نیز در شناسایی و ارسال آثار مرتبط مساعدت‌های ویژه‌ای داشتند. 

غیبت ایران در کرسی‌های علوم انسانی بین‌المللی

جهانگیری با بیان اینکه تاکنون کنش بین اندیشمندان اسلامی در عرصه بین‌الملل، کنش تبلیغی بوده است و کنش اندیشه‌ای و دانشی و علمی نبوده است، گفت: واقعیت این است که ما در کنفرانس‌های علمی، ژورنال‌های علمی و کرسی‌های انسانی و اسلامی در عرصه بین الملل، غیبت جدی داشت‌ ایم. علت اش هم این است که حضور دانشی را به مثابه یک عرصه و یک فضای جدی برای خودمان تعریف نکرده بودیم. حضور دانشی جمهوری اسلامی ایران در عرصه بین الملل بیشتر در حوزه‌های فنی و مهندسی بوده است. 

وی ادامه داد: علوم انسانی ما که مزیت هژمونی‌آفرین دارد حضور جدی در عرصه بین‌الملل نداشته است. در چنین شرایطی، جایزه جهانی شهید صدر مطمئنا یکی از شاخص‌هایی که جابه جا خواهد کرد شاخص تولید علم در کشور است. قطعا سهم علوم انسانی ـ اسلامی میزان تولید علم کشور را دستخوش تغییر خواهد کرد. 

رئیس دفتر نمایندگی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در قم همچنین اظهار کرد: جایزه جهانی شهید صدر اگر مسیر خود را دقیق بپیماید سهم اندیشمندان و اندیشه‌ورزان علوم انسانی و اسلامی در تولید قدرت علمی کشور بیشتر خواهد شد. اکنون سهم این حوزه، زیر دو درصد است و مطمئناً این سهم افزایش جدی خواهد کرد. 

وی فعالیت بین‌المللی در حوزه دینی و اسلامی را دارای مزیت رقابتی در جهان دانست و ادامه داد: اگر معتقدیم انقلاب اسلامی می‌تواند قله نظریه‌پردازی در جهان بشود و محدود به مرز‌ها نماند و از مرز‌ها فراتر رود، باید اندیشه‌های مربوط به آن نیز از مسیر درست به خارج از مرز‌ها برود. جایزه صدر می‌تواند سکوی پرتابی باشد برای نمایان کردن این اندیشه‌ها و دستاورد‌های اندیشه‌ای به جامعه بین‌المللی. 

جهانگیری ابراز امیدواری کرد که تعداد آثاری که برای دوره‌های بعد مورد بررسی قرار می‌گیرند، افزایش یابد و افزود: یکی از ثمرات جایزه جهانی صدر این است که عمل برندسازی دانشمندان‌مان را در عرصه بین‌الملل، بهتر انجام خواهیم داد. متأسفانه یکی از آسیب‌های ما این است که حوزه علوم انسانی ـ اسلامی مورد غفلت قرار گرفته است. وقتی دنیا بفهمد که ما در این عرصه حرف برای گفتن داریم، شخصیت‌های ما بیشتر شناخته خواهند شد و در واقع برندینگ هم اتفاق خواهد افتاد. 

رئیس دفتر نمایندگی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در قم گفت: یکی از شاخه‌هایی که برای جایزه صدر تعریف کردیم این است که یک شخصیت اثرگذار دانشی در عرصه بین‌المللی را معرفی کنیم. فارغ از حوزه اندیشه، شخصیتی را اثرگذار تعریف می‌کنیم که بیشترین تلاش را در عرصه دانشی در عرصه بین‌الملل انجام داده است. این موضوع، راه مناسبی برای الگوسازی است. اگر این اتفاق بیفتد ما یک تحول اجتماعی در عرصه بین‌الملل خواهیم داشت.

وی درباره معیار‌های داوری آثار در جایزه جهانی صدر بیان کرد: برای آثار رسیده به دبیرخانه جایزه، چند لایه داوری داریم. معیار ما ابتدا احراز نظریه بودگی آن اثر است. دومین هم آن است که به کار عرصه بین‌الملل بیاید. نو بودن و معاصرت آن نیز دارای اهمیت است و اینکه، چقدر در زیست معاصر اثربخش است. نکات دیگری که درباره داوری آثار مورد توجه قرار می‌گیرد این است که چقدر نگاه‌ها را معطوف به موضوع علوم انسانی اسلامی می‌کند. چه مشکلی را در عرصه بین‌الملل می‌تواند حل و برطرف کند.

یادآور می‌شود، نخستین جایزه جهانی شهید صدر با هدف تقدیر از نظریات و اندیشه‌های علوم انسانی اسلامی شایسته ارائه جهانی، به همت سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی برگزار می‌شود.