صبر جمیل بر رنج عظیم
صبر از جهات گوناگون در صحنه عظیم کربلا جلوه‌گر بود و امام و یارانش، تشنه‌کام بر این رنج عظیم صبر کردند و این صبر برای همه ما درسی بزرگ در دنیای مدرن روز است.
حضرت سیدالشهدا(ع)، درس آموخته مکتب اخلاقی پیامبر(ص) و حضرت علی(ع) است و یکی از بهترین عرصه‌هایی که رفتار امام حسین(ع) در آن تبلور یافته، واقعه عاشوراست که از حرکت امام از مدینه آغاز شده و تا ظهر روز عاشورا و شهادت امام(ع) استمرار یافت. حسین(ع)، حتی در جریان قیام علیه ظلم، اصول اخلاقی را در برابر دشمن زیر پا نگذاشت و عاشورای او با همه ابعادی که دارد، جلوه‌گاه مکارم اخلاقی است.
اقامه عزا برای حسین(ع) باعث زنده شدن مکتب حسینی می‌شود، اما عزاداری صرف و گریه بر مصیبت‌های این خاندان کافی نیست و باید سیره و سلوک آن حضرت و یارانش در رفتارمان تجلی یابد.
خبرگزاری ایکنا بنابر رسالت تبلیغی خود درصدد است، طی ماه محرم به برخی از مکارم اخلاقی که در سیره و سنت امام حسین(ع) تبلور داشته است، بپردازد تا با آگاهی بیشتر و با عشق به حسین(ع) بیش از پیش از اخلاق و تعالیم مورد تأکید آن حضرت بهره ببریم. در این یادداشت به موضوع صبر پرداخته می‌شود.
امام صادق(ع) فرمودند: «صبر براى ایمان، به منزله سر است براى بدن. همچنان که اگر سر برود، بدن هم از بین مى‌رود، اگر صبر از کف رفت، ایمان نیز از کف مى‌رود.»
همین یک حدیث به روشنی اهمیت صبر را نشان می‌دهد. انسان امروز در جامعه‌ای زندگی می‌کند که از فشار روانی و رخداد‌های گوناگون اجتماعی، محیطی، شغلی، خانوادگی و ... رنج می‌برد؛ در حالی که رفاه حاصل از پیشرفت فناوری، نه تنها به این رنج‌ها پایان نداده، بلکه باعث کاهش ظرفیت تحمل او نیز شده است و در چنین شرایطی، برخورداری از صبر، لازمه ارتقای توان درونی آدمی است.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای(مدظله العالی) در تفسیر آیه ۱۵۳ سوره بقره «یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا استَعینوا بِالصَّبرِ وَ الصَّلاةِ إِنَّ اللَّهَ مَعَ الصّابِرین» صبر را به معنی «استقامت» دانسته و اشاره کرده‌اند: برای شناختن مفهوم و محتوای صبر و میدان‌هایی که صبر در آن به کار می‌آید، یگانه راه ثمربخش آن است که به قرآن و حدیث مراجعه شود و با بررسی و دقت در آن، امکان قضاوت صحیح فراهم شود. به همین دلیل ایشان بر خلاف معنای رایج و عرفی، صبر را به معنای «استقامت» می‌دانند و معادل‌های دیگری نیز مانند «پایداری، ایستادگی، استحکام و پافشاری» برای آن ذکر کرده‌اند.
در جای دیگر نیز چند قید به آن اضافه می‌کنند: صبر یعنی «مقاومت آدمی، در راه تکامل در برابر انگیزه‌های شرآفرین، فسادآفرین و انحطاط‌آفرین»، سپس برای توضیح مقصود خود، کوهنوردی را مثال می‌زنند که در برابر موانع رسیدن به قله مقاومت می‌کند و با اراده و حوصله آن‌ها را از سر می‌گذارند تا به قله برسد و سپس می‌فرمایند: «صبر یعنی در برابر همه موانع رسیدن به تکامل و تعالی، مقاومت ورزیدن و با اراده و عزمی استوار از آن‌ها گذشتن و ره سپردن.»
در واقع «صبر» غیر از «تحمل» است و یک فضیلت محسوب می‌شود، اما «تحمل» لزوماً این گونه نیست. صبر همراه با رضایت بوده و نتیجه آگاهی است، اما «تحمل» همراه با نارضایتی است. صبر همراه با کار و تلاش است؛ اما تحمل، ایستایی و انفعال به همراه دارد. در حالت صبر، فرد احساس مسئولیت دارد، اما تحمل همراه با زجر درونی و احساس سرخوردگی است.
در روایتى از پیامبر اکرم(ص) نقل شده، که صبر بر سه نوع است؛ صبر در برابر مصیبت، صبر در برابر معصیت و صبر در برابر عبادت. صبر در قرآن در بیش از 70 موضع یاد شده است. قرآن برای صابران، اجر فراوانی قائل شده است، «انما یوفی الصابرون اجرهم بغیر حساب» (آیه ۱۰ سوره زمر) و کلید ورود بهشت، صبر و استقامت شمرده شده است، همانطور که خداوند در آیه ۱۳ سوره «رعد» می‌فرماید؛ «سَلَامٌ عَلَیْکُمْ بِمَا صَبَرْتُمْ ۚ فَنِعْمَ عُقْبَى الدَّارِ، سلام بر شما به خاطر صبر و استقامتتان، چه نیکو است سرانجام آن سرای جاویدان».
از مجموع آیات و روایات می‌توان بلندی مقام و مرتبه صابران را درک کرد و همچنین فهمید که صبر، کلید برکات و مقدمه رسیدن به تمام مقامات معنوی و شرط توفیق در هر کار و کسب هر فضیلتی است. با نگاهی به صحنه عظیم کربلا که صبر از جهات گوناگون در آن جلوه‌گر بود، می‌توان به صبر در جهاد، صبر بر مصیبت برادران و جوانان، صبر در غضب و خشم، صبر در تشنگی و صبر در اطاعت فرمان خداوند اشاره کرد.
کسانی که گرمای عراق را تجربه کرده‌اند، می‌دانند که تحمل تشنگی چند ساعته در آنجا طاقت‌فرساست. زحمت جهاد در آفتاب سوزان و شدت جراحات و ریزش خون، همه باعث شدت تشنگی می‌شود، ولی آن امام و یارانش، تشنه‌کام بر این رنج عظیم صبر کردند و تسلیم یزیدیان نشدند و به راستی باید گفت؛ «صَلَّی اللهُ عَلَیک یا اَبا عَبْدِالله».
داغ عزیزان هم مصیبتی دردناک است و حسین(ع) در داغ مرگ عزیزان، برادران و یارانش که همه با لب تشنه در پیش رویش به فجیع‌ترین وضعی شهید و تعدادی از خانواده‌اش نیز اسیر شدند، چنان صبری کرد که از آغاز عالم تا به حال از کسی دیده نشده است و می‌توان آن را براساس آیه 5 سوره «معارج» صبر جمیل نامید و به راستی خدا با صابران است؛ «إِنَّ اللّه مَعَ الصَّابِرِینَ».
انتهای پیام
