مدرس حوزه علمیه لرستان:
راه خدا، راه تکبر و غرور نيست
حجت‌الاسلام اصغر عالی‌پور با بیان اینکه دعای شانزدهم صحیفه سجادیه، دعایی برای عفو و بخشش است، گفت: امام سجاد(ع) در این دعا به ما تذکر میدهد که راه خدا، راه تکبر، غرور و شانه بالا کشيدن نيست، اين «من» را بايد همان روز اول بشکنیم.
حجت‌الاسلام اصغر عالی‌پور، مدرس حوزه علمیه لرستان در گفت‌وگو با ایکنا از لرستان با شرح دعای شانزدهم صحیفه سجادیه اظهار کرد: امام سجاد(ع) در فرازهای اول تا هفتم این دعا به برخی از اوصاف خداوند و اینکه خدای متعال برای هر آفریننده‌ای سهم و نصیبی از نعمت‌ها قرار داده است، اشاره دارد. امام سجاد(ع) در ادامه دعا در فرازهای هفتم و هشتم می‌فرماید: «وَ أَنْتَ الَّذِي عَفْوُهُ أَعْلَى مِنْ عِقَابِهِ(7) وَ أَنْتَ الَّذِي تَسْعَى رَحْمَتُهُ أَمَامَ غَضَبِهِ؛ و تویی آنکه عفو و بخشش از کیفرش برتر است و رحمتش پیشاپیش خشمش حرکت می‌کند.»وی افزود: امام سجاد(ع) در فرازهای بعدی پاره‌ای از رحمت‌های الهی و انتظارات پروردگار از بندگان را برشمرده و فرموده است: «و تویی آنکه همه آفریده‌ها را در گستره رحمتش فرا گرفته، و تویی آنکه هرکسی را نعمت عطا کردی، از او انتظار پاداش نداری، و تویی آنکه در کیفر کسی که از تو نافرمانی کرده، از اندازه نمی‌گذری»؛ به این معنا که در تمام غضب‌های پروردگار هم رحمت وجود دارد و درونش لطف و عنايت بوده و در واقع او پيشوای غضب و رحمت است.
این کارشناس مذهبی با بیان اینکه این عبارات به این معنی است که اگر خدای متعال در جایی بيشتر میدهد و يک جايی هم منع می‌کند حتماً خير و صلاح بندگان در آن است، اظهار کرد: امام سجاد(ع) در فرازی از صحیفه سجادیه می‌فرمايند: خدايا شکر مرا به نداده‌ها بيشتر قرار بده تا به داده‌ها، ما نمیدانيم در چيزهايی که خدا نداده چه لطف و عنايتی خوابيده است، خيلی چيزهايی که باعث از بين رفتن دين و دنيای ما می‌شود به ما نداده است چه بسا اگر آنها را داشتيم فرعون و نمرود میشديم.
این مدرس حوزه علمیه لرستان اضافه کرد: حضرت در ادامه این دعا می‌فرمایند: «وَ أَنْتَ الَّذِي اتَّسَعَ الْخَلَائِقُ كُلُّهُمْ فِي وُسْعِهِ، خدايا تو کسی هستی که کل خلايق تو در وسعت رحمت تو زندگی میکنند، وَ أَنْتَ الَّذِي لَا يَرْغَبُ فِي جَزَاءِ مَنْ أَعْطَاهُ، خدايا تو کسی هستی که اگر به کسی چيزی میدهی مزد نمی‌خواهی و اگر امر و نهی میکنی باز خير و منفعت خود اوست» يعنی خدای متعال غنی مطلق است و اگر به کسی چيزی میدهد اميد اينکه برگردد را ندارد، این در حالی است که ما معمولاً به کسی چيزی قرض میدهيم، بده و بستان است ولی برای خدا اين‌طور نيست و جالب این جاست که خدای متعال گناهکار را به اندازه استحقاقش عقوبت می‌کند چنانکه امام سجاد(ع) در فراز 12 این دعا فرموده است: «وَ أَنْتَ الَّذِي لَا يُفْرِطُ فِي عِقَابِ مَنْ عَصَاهُ؛ تو کسی هستی که اگر کسی معصيت تو را بکند در عقاب او افراط نمی‌کنی.»
وی بیان کرد: در آیه 30 سوره شورا می‌خوانیم: «وَ ما أَصابَكُمْ مِنْ مُصِيبَةٍ فَبِما كَسَبَتْ أَيْدِيكُمْ وَ يَعْفُوا عَنْ كَثِيرٍ؛ و هر گونه مصيبتى به شما برسد به سبب دستاورد خود شماست و خدا از بسيارى درمی‌گذرد» یعنی اينکه خدای متعال در عقوبت کسی افراط نمیکند. امام علی(ع) در ذيل اين آيه فرمودند: اگر کسی خدشه‌ای به بدنش وارد می‌شود، در چاله میافتد و سنگی به پايش گير می‌کند به‌خاطر گناه و معصيتی است که داشته است.
چرایی اظهار «إِنِّی ظَلَمْتُ نَفْسِی» از سوی امامان
حجت‌الاسلام عالی‌پور گفت: در فرازهای 13 و 14 دعای شانزدهم می‌خوانیم: «وَ أَنَا، يَا إِلَهِي، عَبْدُكَ الَّذِي أَمَرْتَهُ بِالدُّعَا؛ خدايا من بنده‌ای هستم که تو امر کردی تو را بخوانم، فَقَالَ: لَبَّيْكَ وَ سَعْدَيْكَ، هَا أَنَا ذَا، يَا رَبِّ؛ خدايا حالا که مرا دعوت کردی و گفتی: دعوت کردم، صدايم بزن و مرا بخوان. من بنده تو هستم به ندای تو لبيک میگويم، مَطْرُوحٌ بَيْنَ يَدَيْكَ، من در پيشگاه تو افتادم، من چه کسی هستم؟ أَنَا الَّذِي أَوْقَرَتِ الْخَطَايَا ظَهْرَهُ، من کسی هستم که گناه و معصيت پشتش را سنگين کرده است وَ أَنَا الَّذِي أَفْنَتِ الذُّنُوبُ عُمُرَهُ، من کسی هستم که گناه عمر مرا به فنا و تباهی کشانده است، وَ أَنَا الَّذِي بِجَهْلِهِ عَصَاكَ، من کسی هستم که به جهالت خودم معصيت تو را کردم، وَ لَمْ تَكُنْ أَهْلًا مِنْهُ لِذَاكَ، تو مستحق نبودی که من نافرمانی تو را کردم. خدايا مرا ببخش.»
وی تصریح کرد: لازم است يک خط کش بگذاريم، هرچه خوب و لطف و رحمت است، چه برای خودمان و چه برای ديگران جدا کنیم و به آنها فکر کنیم، چراکه اين کار برای رشد و توفيقات انسان خوب است و انسان ديگر دچار عُجب و غرور نمی‌‌شود.
این مدرس حوزه و دانشگاه با بیان اینکه امام سجاد(ع) معصوم کامل است و خطا و لغزش ندارد، گفت: اين يک بحث مفصل است که امامان ما که اظهار «إِنِّی ظَلَمْتُ نَفْسِی» میکنند، اظهار گناه میکنند، در مقابل عظمت خدا خودشان را ناچيز میدانند، اينکه امام مینشيند و گريه می‌کند بیانگر این است که امامان ما خودشان را در مقابل عظمت خدا ناچيز و فقير و جاهل میديدند. حضرت امام حسن‌عسکری(ع) می‌فرمايند: از من گناهکارتر روی زمين کيست؟ خودش را در مقامی میبيند که منهای خدا هيچ است، يک معنی زيبا اين است که چون امام انسان کامل است، انسان کامل سعه وجودی دارد، يعنی هر کجای عالم هر مجرمی کاری می‌کند يک بخشی به اين انسان کامل برمیگردد، مثل پدری که بچه و نوه‌اش هر خطايی بکنند قهراً به او هم برمیگردد، تو پدر هستی، مربی هستی، معلم هستی. لذا توجيه خوبی کردند که خدا گناه زيرمجموعه را گردن امام معصوم يا پيغمبر میگذارد، لذا ايشان شرمنده می‌شود و استغفار می‌کند.
حجت‌الاسلام عالی‌پور اظهار کرد: راه خدا، راه تکبر و غرور و شانه بالا کشيدن نيست، اين «من» را بايد همان روز اول بشکنیم، راه خدا راه شکستگی است، راه فنا و نيستی است. ما در مورد رحمت خدا آيات و روايت زیادی داريم، مرحوم دولابی هميشه میفرمود: هر آيه و حديثی که باور کردی، يک نقطه به باور اضافه کن ياور می‌شود و تو را تا مقصد میبرد. ما کمبودمان باور به حديث، آيه و وعده‌های خداست، يعنی هضم کنيم و بخوريم و درک کنيم و بيابيم.
انتهای پیام مطالب مرتبط
